Lichaamseigen reconstructie: flapreconstructie

Bij een borstreconstructie met lichaamseigen weefsel wordt een “flap” van huid, vet en soms spier getransfereerd van één zone van het lichaam naar de borstregio. Deze flap heeft een eigen bloedvoorziening, zodat het weefsel zacht en soepel blijft en kan ingroeien ter hoogte van de borst. Een borstreconstructie met lichaamseigen weefsel is in vele gevallen de beste manier om de borst te reconstrueren. Het zorgt voor een nieuwe borst die soepel aanvoelt, er natuurlijk uitziet en mee met het lichaam evolueert.

Net zoals bij de prothesereconstructie is een onmiddellijke reconstructie op het moment van de borstamputatie mogelijk. Wanneer eerst aanvullende behandelingen nodig zijn zoals bestraling, wordt gekozen voor een laattijdige reconstructie. In afwachting van de definitieve reconstructie, wordt soms een weefselexpander geplaatst om de huidenveloppe van de borst te bewaren (zie ‘Borstreconstructie met implantaat: prothesereconstructie’).

Borstreconstructie met lichaamseigen weefsel

De zone waar het weefsel genomen wordt, noemen we de donorzone. Hieronder worden twee technieken besproken: de reconstructie met een vrije flap en deze met een gesteelde flap (de brede rugspier).

Vrije flap reconstructie

Indien de donorzone zich op een grote afstand van de borstregio bevindt, moeten de bloedvaten van de flap worden doorgenomen en onder de microscoop verbonden worden met bloedvaten ter hoogte van de borst. Dit noemen we een vrije flap.  Hiervoor is microchirurgie nodig. 

DIEP flap

De meest gebruikte flap is de DIEP flap, waarbij huid en vetweefsel van de buikwand wordt gebruikt, zonder de rechte buikspieren op te offeren. De meeste vrouwen hebben ter hoogte van de onderbuik een zeker overschot van huid- en vetweefsel. Dit weefsel bezit een gelijkaardige soepelheid en warmte als het natuurlijke borstweefsel, ideaal om één of twee borsten mee te creëren. Deze flap is tegenwoordig de eerste keuze voor zowel eenzijdige als dubbelzijdige borstreconstructie. De borst die gecreëerd wordt met de DIEP flap voelt heel natuurlijk aan en zal op termijn wat uitzakken zoals elke gezonde borst doet. Een bijkomend voordeel is dat de patiënt een mooie contour van de buik verkrijgt, te vergelijken met een buikwandcorrectie.

Deze flap bestaat uit huid- en vetweefsel afkomstig van de onderbuik, de regio tussen navel en schaamstreek. Tijdens de operatie gaan we op zoek naar goede bloedvaten, om de doorbloeding van het weefsel te kunnen waarborgen. Door middel van een preoperatieve CT-scan worden deze bloedvaten gelokaliseerd.

Tijdens de operatie worden de bloedvaten microchirurgisch met elkaar verbonden. Het betreft dus een langdurige ingreep, die 5 tot 12 uur kan duren, afhankelijk of één of twee borsten gereconstrueerd worden. Omwille van de lange duurtijd, kiezen we ervoor om in team te werken.

Nazorg

Patiënten worden na de operatie intensief opgevolgd aangezien er een risico is dat er zich een klonter vormt op de plaats waar de bloedvaatjes aan elkaar zijn gezet. Snel ingrijpen is dan noodzakelijk om de klonter opnieuw microchirurgisch te verwijderen.

Een hospitalisatieduur van 4 à 5 dagen wordt voorzien en we rekenen op een herstelperiode van 2 maanden.

Een laatste belangrijk aandachtspunt voor we deze ingreep inplannen, is het belang van een rookstop voor de operatie. Er is een aanzienlijk verhoogd risico op complicaties wanneer er nicotine in het spel is.

Indien het weefsel van de buik niet kan gebruikt worden (bv. omdat de patiënt reeds een buikwandcorrectie heeft gehad) zijn er andere mogelijke donorzones: ter hoogte van de bil, de binnenzijde van de dij, de onderrug,… De plastisch chirurg zal per patiënt bekijken welke mogelijkheden bestaan.

Voor- en nadelen vrije flap reconstructie

Een reconstructie met lichaamseigen weefsel creëert een borst die natuurlijk aanvoelt en warm is. De vorm van de gezonde borst kan worden nagebootst en de gereconstrueerde borst zal mee verouderen net zoals de gezonde borst. Hierdoor zijn op lange termijn meestal geen correcties nodig, in tegenstelling tot een prothesereconstructie. 

De langere duur en herstelperiode na deze ingreep worden door sommige patiënten als een drempel ervaren. Bovendien is er een litteken ter hoogte van de donorzone.

Gesteelde flap reconstructie 

Indien de donorzone zich dichtbij de borst bevindt, kunnen de aanvoerende bloedvaten intact blijven en spreken we van een gesteelde flap. 

Bij deze techniek wordt gebruik gemaakt van de latissimus dorsi spier of brede rugspier.

Gesteelde flap reconstructie

De brede rugspier wordt losgemaakt en samen met een huideiland naar voren verplaatst. De flap wordt naar de borstregio gebracht via een onderhuidse tunnel in de oksel. Net zoals bij de vorige technieken, kan dit type reconstructie uitgevoerd worden op het moment van de borstamputatie, of in een later stadium. 

Voor deze optie wordt soms gekozen wanneer een reconstructie met een prothese alleen niet mogelijk is (dit is meestal het geval wanneer de huid beschadigd werd door bestraling). Dit is ook een goed alternatief wanneer een reconstructie met andere eigen weefsel technieken niet mogelijk is. Dit bijvoorbeeld wanneer een rookstop niet haalbaar is voor de patiënt of wanneer de donorzone littekens vertoont van vorige operaties.  

Voor- en nadelen gesteelde flap reconstructie
 

Het grootste voordeel is dat deze ingreep technisch relatief eenvoudig is en de procedure van korte duur. Deze techniek kan aan beide borsten tegelijkertijd worden uitgevoerd en geeft eerder een laag risico op complicaties. Patiënten waarbij een langdurige narcose niet mogelijk is, komen vaak wel in aanmerking voor dit type reconstructie.

Het litteken van deze donorzone bevindt zich op de rug, gepositioneerd ter hoogte van de beha sluiting. Omdat er lichaamseigen weefsel wordt gebruikt, voelt ook hier de borst warm aan.

Bij patiënten die de schouderspieren intensief gebruiken, kan de mobiliteit van de schouder tijdelijk verminderd zijn. Bovendien is het volume van de gereconstrueerde borst met deze techniek relatief beperkt. Om extra volume te bekomen, kan deze procedure aangevuld worden met een implantaat of lipofilling (zie verder).

Combinatie van eigen weefsel met prothese

Wanneer de borstregio bestraald moet worden of bestraald is geweest, is de kwaliteit van de huid meestal onvoldoende voor een reconstructie met weefselexpander en/of prothese. In geval van een stugge, slecht doorbloedde huidenveloppe, is er een groter risico op wondproblemen met infectie en verlies van de prothese tot gevolg. 

Indien de patiënt echter geen vrije flapreconstructie wenst of niet in aanmerking komt, bestaat er toch een mogelijkheid om een mooie borst te reconstrueren. De grote rugspier wordt met een eilandje huid en vet naar voor verplaatst (zie eerder) zodat er gezond en soepel weefsel ter hoogte van de borstregio wordt ingebracht. Hieronder kan dan een weefselexpander en later een definitieve siliconen prothese worden geplaatst om het volume van de nieuwe borst te herstellen. Aangezien de prothese bedekt is met gezond, niet-bestraald weefsel, is de kans op complicaties door de prothese veel kleiner.

Combinatie van eigen weefsel met prothese

In sommige gevallen wensen vrouwen een groter borstvolume na een borstreconstructie met lichaamseigen weefsel, bv. na een DIEP flap.  Na volledige heling van de flap kan dan tijdens een tweede ingreep een kleine prothese worden ingebracht onder de flap, om het volume van de borst te vergroten. Het resultaat blijft zeer natuurlijk uitzien doordat de prothese bedekt is met eigen weefsel.

Lipofilling

Lipofilling betekent letterlijk “vet vulling” en omvat de transplantatie van vet van de patiënt van de ene naar de andere lichaamsregio. Het vet wordt afgenomen door middel van liposuctie, dit op een plaats waar de patiënt vet op overschot heeft (zoals de dijen, de buik of de zogenaamde ‘lovehandles’).  Het vet wordt gezuiverd en onmiddellijk met spuitjes ingebracht ter hoogte van de gewenste regio. 

Het verschil met een flap transplantatie is dat het vet geen eigen bloedvoorziening meebrengt. Het volume dat in één sessie kan ingebracht worden, is dus beperkt. Ook kan een deel van het ingebrachte vet na enkele weken wegsmelten, zodat er iets minder volume overblijft dan initieel ingebracht.

Het voordeel is dat een dergelijke ingreep weinig ingrijpend is en eventueel onder lokale verdoving kan plaatsvinden. De herstelperiode is heel kort. Een lipofilling procedure kan herhaald worden en kan gecombineerd worden met andere ingrepen.  De chirurg kan ook kiezen hoe hij het vet verdeelt, zodat hij naast het volume ook de vorm van de borst kan aanpassen.

Vet vulling

Lipofilling is nuttig in verschillende situaties:

  • Als aanvulling na een borstreconstructie met eigen weefsel of prothese om de vorm mooier te krijgen of om symmetrie met de andere borst te bekomen.
  • Als aanvulling na een borstreconstructie met prothesen om een natuurlijker uitzicht en gevoel te verkrijgen.
  • Als behandeling van stugge en beschadigde huid door bestraling; het inbrengen van lichaamseigen vet verbetert de doorbloeding, maakt de weefsels terug soepel en herstelt de kwaliteit van de huid.
  • Als behandeling van een indeuking of asymmetrie na tumorectomie. Lipofilling kan ook gebruikt worden om een volledige borst te reconstrueren. Gezien het volume vet dat per sessie kan worden ingebracht beperkt is, zijn meerdere sessies nodig en kan enkel een relatief kleine borst gereconstrueerd worden. Tussen twee sessies moet men minimum drie maanden wachten, zodat er al snel een jaar voorbij is vooraleer men het eindresultaat bereikt.

Reconstructie van tepel en tepelhof

De laatste fase van de borstreconstructie is de reconstructie van de tepel. Dit gebeurt meestal een drietal maanden na de laatste ingreep, wanneer patiënt en chirurg tevreden zijn over de vorm en symmetrie van de borst(en). Onder lokale verdoving wordt met een klein huidflapje het reliëf van de tepel gecreëerd. Als deze littekentjes genezen zijn, wordt het tepelhof getatoeëerd als kers op de taart. De patiënt kan mee beslissen over de grootte en kleur.

Reconstructie van tepel

Wil je meer lezen of onze online voordracht volgen? Raadpleeg: www.antwerpbraday.be

Wil je meer informatie over de procedures of wil je weten voor welk type reconstructie je in aanmerking komt?  Wij bespreken dit graag met je op onze raadpleging Plastische Chirurgie.